TürkçeKURBAN BAYRAMI: 27 MAYIS 2026 ÇARŞAMBA
AZİZ MAHMUD HÜDAYİ VAKFI HAKKINDA: 427 yıllık kadim ve köklü bir hayır ve irşat geleneğini temsil eden gönüllü bir teşekkül. Hüdayi Vakfı, 1541-1628 yılları arasında Anadolu topraklarında doğup büyüyen ve İstanbul’un Üsküdar ilçesinde kurduğu külliye – dergâh ile yaralı gönüllere merhem olmuş Aziz Mahmud Hüdayi gibi bir hukuk profesörünün temellerini attığı bir infak ve hizmet ağacıdır.
• Kamu Yararına çalışan, Vergi Muafiyetini hâiz bir sivil toplum kuruluşu olarak;
• Resmi olarak kurulduğu 1985’ten bu yana,
• “Yoksulluk ve Cehaletle Mücadele” misyonu ile;
• Türkiye’de ve yaklaşık 40 ülkede,
– İnsani Yardım
– Sosyal-Kültürel Faaliyetler
– Eğitim
– Basım-Yayın
alanlarında hizmet veriyor,
• Yaralı gönüllere merhem, ihtiyaç sahiplerine sığınak, gariplere barınak, yetim ve öksüzlere sıcak bir kucak oluyor
• Ülkemizin ve İslam dünyasının yetişmiş insan ihtiyacının giderilmesine katkıda bulunuyor.
Öncelikli faaliyet alanımız eğitim. Vakıf olarak, ülkemiz dahil Afrika, Balkanlar ve Orta Asya-Türki Cumhuriyetler başta olmak üzere yaklaşık 40 ülkedeki insani yardım müesseselerimizle veya yerelde ortak çalıştığımız paydaş kuruluşlarla ayrıca Kur’an kurslarımız, yetimhanelerimiz, gençlik merkezlerimiz, anaokulu, ilkokul, İmam-Hatip ve ilahiyat gibi 200’e yakın eğitim kurumlarımızla mazlum-mağdur, fukara-gureba, savaş-terör mağduru mülteciler ve eğitim desteğinde bulunduğumuz talebelerimizle sürekli iç içeyiz.
-İstanbul’da çoğunluğu dul-yetim, engelli, ihtiyaç sahibi dar gelirli yaklaşık 8 bin aileye alış-veriş kartı, nakdi yardım desteği veriyoruz.
-Yurt içinde ve yurt dışında Aşevleri, gıda yardımları, ayni ve nakdi yardımlar, gıda bankacılığı, ramazan kumanyası ve iftar sofraları, adak ve vacip kurban hizmetleri, su kuyuları, cami, mescit, kültür merkezi, derslik inşaatları ve tefrişatları, yetim çalışmaları, Hüdayi Acil Yardım (HAY) ile deprem, sel, kuraklık gibi doğal afetlerden etkilenenlere yönelik yardımlarımız var,
-60 dilde dini kitap basarak insanların hidayetine ve istikamet üzere bir hayat yaşamalarına vesile olmaya çalışıyoruz.
TELEFONDA ETKİLİ İLETİŞİM VE ÜSLUP
-Telefon bağlandığında ilk hitap cümlesi: Kurban Kayıt buyurun, efendim, nasıl yardımcı olabilirim gibi ifade kullanılabilir
– Telefonda karşılama, meselenin ne olduğunu anlama, güzelce izah etme, bilmiyorsa telefon numarasını alıp daha sonra dönüş yapacağını ifade etmek önemli
-Hangi bankadan bağış yapmıştınız gibi bir soru yerine “hangi yolla ödeme yapmıştınız, ödeme yönteminiz nasıldı, havale, EFT mi, online bağış mı yapmıştınız, 3 bankada hesabımız var, hangi bankaya bağış yapmıştınız” gibi zaman kazandıracak kısa yolları uygulamak gerekiyor.
-Telefonlar çok uzun çalmamalı, müsait olan ilk kişi hemen açmalı, aktarma yapılırken bağışçı telefonda uzun süre bekletilmemeli.
-Yoğun telefon trafiği olacağı için notlar alınmalı ve unutulmadan konu anlık çözülmeli.
-Ses tonu açık, net olmalı, mayıl mayıl konuşulmamalı
-Konuşmalar anlaşılır olmalı, kelimeleri yutarak konuşmamalı, tok satıcı edasında da konuşulmamalı
-Karşı taraf konuşmasını bitirmeden, cümlesini tamamlamadan telefon kapatılmamalı
-Gönül alıcı ifadeler kullanılmalı: “Allah kabul etsin, Allah c.c. tüm hayır ve hasenatınızı kabul eylesin, Allah razı olsun efendim, İnşa Allah vekâlet kurbanınız muhtaç din kardeşlerimize ulaşacak, kurbanınız emin ellerde, bu konuda müsterih olabilirsiniz, kalbiniz mutmain olsun, faaliyetlerimizle ilgili detaylı bilgi için web sitemizi inceleyebilir, hüdayi bültenlerine ve görsellerimize bakabilirsiniz” gibi ifadelerle tekrar bize bağış yapmayı düşündürecek olumlu bir intiba bırakılabilir
-Santralden sonra sürekli birilerine bağlanarak 3. Veya 4. Kişiye aktarılan bağışçıya “efendim aynı zamanda yardım almak için arayan kardeşlerimiz de var, o nedenle bazen hatlar karışıyor, beklettik sizi, hakkınızı helal edin gibi” özür mahiyetinde karşı tarafın gazını alacak ifadeler söylenebilir. Çünkü bu konuda kızan, tersleyen bazı bağışçılar olabiliyor.
Önemli Not: 0532 691 48 32 numaralı bağışçı hattımız yoğun bir şekilde kullanılacak. Sanal santral çağrı merkezinin dışında yaklaşık 15-20 kişi sırayla gelen çağrılara bakacak. İsmi ilk sıralarda olan kişilerin bağışçıyı hatta bekletmemek için gelen telefonları sektirmemesi çok önemli.
Vakfımızı yeni duyup ilk defa arayan kişiyle konuşma esnasında cep telefonu ekranından numarasına bakıp muhatap listesinde kaydı var mı yok mu hızlıca bakılabilir, eğer yoksa “Efendim bizde kaydınız var mıydı, isterseniz adınızı soyadınızı alabilirsek sistemimize kaydedelim bazen cep telefonları bağış açıklamasına çıkmıyor, şimdiden kaydedelim, telefonunuz çıkmadığında biz MUHATAP listesinden cebinizi bu şekilde eklemiş oluyoruz” diyebiliriz. Ancak bağışçıyla konuşurken MUHATAP yerine BAĞIŞÇI ifadesini kullanabiliriz.
0216’lı santral hattımızı arayıp 0532’li bağışçı hattımızdan haberi olmayan kişilere “Efendim dilerseniz bağışçı hattımız var bu numarayı rehberinize ekleyip bize bundan sonra o numaradan daha hızlı ulaşabilirsiniz. Whatsapp ve diğer uygulamalardan yazabilirsiniz. Dilerseniz size numarayı SMS’le atalım” deyip muhatabından şablon SMS’lerden Bağışçı Telefon Numarası kısmına tıklayıp otomatik sms atabiliriz.
Mesai saati bittikten sonra 0216’lı santral hattını arayan bağışçılarımızın 0532’li bağışçı hattımızı aramaları için güvenlikçilere bilgi verilmektedir. Mesai bittikten sonra evde de 0532’li hat üzerinden çağrılara cevap verilmektedir.
KURBAN BEDELLERİ
-Bu yıl vekâlet yoluyla kurban hisse bedelleri ne kadar?
Yurt dışında 1 hisse bedeli (Henüz belirlenmedi)₺ (Geçen sene 2025’de 5.750₺)
Türkiye dışından bağış yapmak isteyen hayırseverlerimiz için (Henüz belirlenmedi) Euro (Geçen sene 2025’de 130 Euro).
-Yurt içi Büyükbaş 1 hisse (Henüz belirlenmedi)₺ (geçen sene 22.500₺)
Kıvırcık Koç (Henüz belirlenmedi)₺ (geçen sene 20.000₺)
Büyük Kıvırcık Koç (Henüz belirlenmedi)₺ (geçen sene 23.900₺)
Filistin-Gazze 1 hisse kurban bedeli (Henüz belirlenmedi)₺ (geçen sene 8.750₺).
Neden Filistin-Gazze farklı fiyat diye sorulduğunda Gazze’nin uzun yıllar işgalci İsrail tarafından abluka ve ambargo altında tutulması nedeniyle kurbanlık temini ve kesimi noktasında ekstra maliyetlerin ortaya çıkması nedeniyle diğer bölgelere göre daha pahalı olduğu söylenebilir.
ÖNEMLİ NOT: Filistin için Havale-EFT yapmak isteyenler açıklama kısmına, online bağış sayfamızdan kredi kartıyla ödeme yapmak isteyenlerin (Henüz belirlenmedi)₺ yatırması gerekiyor. Online kredi kartıyla ödeme yapmak isteyene şu link gönderilebilir. https://www.hudayivakfi.org.tr/online_bagis/cp/post/78/vacip-kurbani-yurtdisi-gazze
Türkiye dışından Filistin için kurban bağışı yapacak kişiler (Henüz belirlenmedi)₺ karşılığı Euro ve Dolar yatırabilir.
Önemli Not: Kurban fiyatlarının açıklandığı tarihinden itibaren vakfımıza bağışlanacak yurt dışı adak, akika, sadaka, şükür ve nafile kurbanlar vacip kurbanlarla birlikte kurban bayramı günlerinde kesilecektir.
YURT İÇİ KURBAN ORGANİZASYONU SORULAR
-Yurt içi kurban (Randevu) kayıtları (Henüz belirlenmedi) sabah (Henüz belirlenmedi) itibariyle Üsküdar ve Küçük Çamlıca ofislerimizde başlayacaktır.
-İlk iki kayıt günü (Henüz belirlenmedi) ofislerimizde oluşacak yoğunluk nedeniyle telefonla kurban kesim randevusu verilemeyecektir. (Henüz belirlenmedi) günü ve sonrası telefonla randevu alabilirsiniz.
-Kurban randevusu alınmadan banka veya online bağış yoluyla ödeme yapılmaması önemle rica olunur.
-Başvurularda ödemeler peşin (nakit veya kartla) alınmaktadır. Kapora veya kısmi ödeme kabul edilmemektedir.
– (Henüz belirlenmedi) günü itibariyle çağrı merkezlerimizi arayıp kurban kesim sırasını öğrendikten sonra Havale-EFT veya online bağış sayfamızdan kredi kartıyla ödeme yapılabilecektir.
-Çamlıca – İLAM’da bayramın ilk 2 günü büyükbaş, Üsküdar’da ilk 3 gün küçükbaş kesilecek.
-Kurban kesim alanında masalar önünde yoğunluk oluşturmamak için kayıt ve ödeme işlemi yapılınca verilen randevu fişiyle gelinmesi gerekmektedir. Randevu fişi yanında olmayanların 15 dakika daha erken gelerek önce fişini alması gerekir.
-Yurt içi kurbanlarda pazarlık payımız var mıdır?
Vakfımızın görevlendirmiş olduğu alım komisyonu kurbandan yaklaşık iki ay öncesinden İstanbul’da ve Anadolu’nun farklı illerinde arazide sizler adına çetin pazarlıklar yaparak bu fiyatları oluşturuyorlar. Bu fiyatlar net fiyatlar olup artık pazarlık aşamasını geçerek fiks hale gelmiştir.
-Yurt İçi Kurban Kesimleri Nerede ve Nasıl Gerçekleşiyor
Yurt içi kurban kesim organizasyonumuzu Üsküdar ve Küçük Çamlıca’daki modern ve hijyenik kesimhanelerimizde randevu usulüyle ehil kasaplar gerçekleştirerek halkımızın ibadetlerini gönül huzuruyla yerine getirmelerine aracı oluyoruz. Bayram günü verilen randevu saatinde geliyorsunuz, gelirken yanınızda hiçbir şey getirmenize gerek yok, kutu, poşet vb. biz karşılıyoruz, sizler guruplar halinde randevu saatinize göre kesim alanına alınıyorsunuz, hayvanlar sıradan kesim alanına getiriliyor, soranlar oluyor ama bu arada hayvan seçimi yapılamıyor, çünkü hayvanların çoğu genelde aynı ağırlık ve kiloda zaten ayrıca organizasyonun büyüklüğü, kalabalık olması, zaman ve mekânın dar olması ve izdihama yol açacak olması nedeniyle de seçme imkânı tanımamız zor. Kasap vekâlet istiyor vekâletinizi veriyorsunuz daha sonra size bir takip numarası veriliyor o numarayı vakfımızın görevlendirdiği rehber eşliğinde takip ediyorsunuz. Kurbanınızın üçte biri bağış olarak vakfımıza bırakılıyor kalan 3/2’lik kısmı hissedarlar arasında adaletli bir şekilde hayvanın her tarafından her hissedara pay verilmek şartıyla bölüştürülüyor ve kura çekilerek, karşılıklı helalleşme istenerek sizlere poşetlenmiş olarak veriliyor, yaklaşık olarak yarım saat ile bir saat arasında işleminiz bitiyor.
Üsküdar bana uzak başka nerede kestirebilirim diye sorulduğu takdirde aşağıdaki 4 derneğin kontenjanı öğrenildikten sonra bağışçı yönlendirilebilir.
1- Avrupa yakasında ANEV – Altın Nesil Vakfı – Gürpınar Kız Kur’an Kursu Dereağzı Mah., Halaskargazi Cad. No:1, 34528 Beylikdüzü adresinde kesiyor. İrtibat: 0532 467 77 93 – 0535 920 03 90
2- VEFA VAKFI AVCILAR HALİL TOPBAŞ CEBİ VERİLEBİLİR 0533 361 18 65
3- YÜZAKI Sancaktepe aranıp bilgi alındıktan sonra oraya da yönlendirme yapılabilir. İrtibat: http://www.birgonul.org/ileti-im.html 0216 311 22 22 Eyüp Sultan Mah İmam Hatip Caddesi No:24 Sancaktepe
4- Gebze ve civarından arayanlara Çoban Mustafa Paşa Vakfını söyleyebiliriz. İrtibat: Mehmet Çakır +90 542 316 52 73 https://www.cobanmustafapasavakfi.com/ Hacı Halil mah. Atatürk Cad. No:3 Gebze/Kocaeli
-İstanbul dışından arıyorum, yurt içi kurbanımı kestirecek yer arıyorum, vakfınızla bağlantılı tavsiye edebileceğiniz bir kurum var mı diye soranlara aradığı yerdeki kurban temsilcimizden kontenjan durumları öğrenildikten sonra telefonu verilebilir. Örneğin Ankara’da Sami Efendi Vakfı, Konya Selçuklu’da Merkezsev Vakfı.
-Kurbanları nereden tedarik ediyorsunuz? Büyükbaş kurbanlarımız Eskişehir, Afyonkarahisar, Kars illerinden gelmekte, Küçükbaşları ise Afyonkarahisar ve Balıkesir yörelerimizden tedarik etmekteyiz. Yurt dışında ise yaklaşık 40 ülkede kendi müesseselerimiz ve Türk personelimizle, güvenilir paydaş kurumlarla kurbanlık alımlarını ilgili ülkelerde gerçekleştiriyoruz.
-Kıvırcık Koç ne demektir? Kıvırcık hayvanlar Trakya tipi hayvanlar olup boynuzu olan, etinde kuyruklu hayvana göre daha fazla yağ bulunduran ancak kokusu az olan hayvan tipidir. Kıvırcık Koç ve Büyük Kıvırcık Koç ikisi aynı cins sadece kiloları farklı.
-Yurt İçi Kurbanlık Hayvanlarınız Ortalama Kaç Kilo Geliyor? Vakfımız kurbanlıkları genelde standart büyüklükte almaya çalışıyor ancak buna rağmen bazı kurbanlıklar aynı kilolarda çıkmayabiliyor. Büyükbaşta ortalama 380-400 kg, Kıvırcık koçta 48-53 kg, Büyük Kıvırcık Koçta yaklaşık 60 kg. gelmektedir.
-Yurt İçi Kesimde Ortalama ne kadar et alabiliyoruz: Üçte birlik kısım vakfa bağış olarak bırakıldıktan sonra kalan kısmı profesyonel kasaplar ile eti kemiğinden sıyırıyor, kemikleri ve etin bütün kısımlarını 7 eşit parçaya bölüyoruz. Büyükbaşta en az 18 kg civarı kemikli karışık et kalır, Kıvırcık Koç’ta en az 18 kg civarı, Büyük Kıvırcık Koç’ta en az 22 kg civarı et alırsınız.
-Eti bağış olarak bırakmak yerine kesim ücreti versem olur mu?
Yurt içi kurban kesim organizasyonumuzu uzun yıllar bu şekilde gerçekleştiriyoruz. Bizdeki uygulama bu şekilde yani kesim ücreti alma yerine üçte bir oranında kurban etini bağış olarak alıyoruz. Bunu da bu şekilde ilan ediyoruz. O nedenle ücret karşılığı kesim hizmeti veremiyoruz. Kesilen kurbanlar için organizasyon bedeli alınmamaktadır. Bunun yerine her bir hisse sahibinden 1/3 oranında et bağışı alınıp ihtiyaç sahiplerine, aşevlerine ve öğrenci yurtlarına dağıtılmaktadır.
-Kurban etlerini sıraya girmeden havuzdan diğer etlerden alabiliyor muyuz?
Evet, alabilirsiniz. Örneğin kurban randevunuz 2. gündür ama 1.gün saat 14.00’dan itibaren havuzdan diğer kurbanlardan kesilen etlerden erkenden size verebiliyoruz. Bütün vekâlet kurbanlar 2. gün öğleden sonra kesilecek. ERP’de sarı düzenleme butonuyla “Et Randevu Saati” seçilerek et alacakların yoğunluk oluşturması engellenebilir.
-Kurbanımızın etini oraya gelmeden en son ne zaman alabiliriz, bayramdan sonra alabiliyor muyuz?
Kurban etlerini randevu saatinizde gelerek kesim işlemleri bittikten sonra alabilirsiniz. Ancak siz il dışında olmanız veya farklı bir nedenle gelemeyecek olmanız durumunda sizin adınıza bir yakınınız gelip kesim yapılan yerden etleri teslim alabilir. Randevu saatinde gelemeyecek olanların kurbanları vekâleten kesilecektir. Ancak etlerini 2. Gün 18:30’a kadar gelerek almaları gerekiyor.
-Aldığım kurban etinde yeşillenme olmuştu diyenlerin isim telefon bilgisi alınıp veterinerimiz Ömer Düzen’e iletilebilir: +90 535 583 13 84
-Vakfınız tarafından bağış olarak alınan bu 1/3’lük etler nasıl değerlendiriliyor?
Alınan etlerin büyük bir kısmını bayram günlerinde vakıf araçlarımızla İstanbul’da her ay düzenli olarak yardımda bulunduğumuz yaklaşık 10 bin ihtiyaç sahibi aileye kendi personelimizle hemen dağıtıyoruz. Kalan kısmını soğuk hava depomuzda saklayarak yıl içinde başta Üsküdar ve K.Çamlıca aşevlerimiz olmak üzere İstanbul’daki diğer aşevlerimizde (sorulursa Tuzla, Dudullu, Çamlıca –İLAM, Maltepe gibi), Kuran kurslarımızda ve öğrenci yurtlarımızda okuyan talebelerimizin yemeklerinde yıl boyu kullanıyoruz.
-Ülkemizde bu kadar fakir varken neden yurt dışına kurban gönderiyorsunuz? diyenlere..
Ülkemizde yoksulluk olsa da açlık yok, ancak özellikle Afrika kıtasında kurbandan kurbana yılda bir defa et yiyen milyonlarca insan var, vakfımızın Türkiye’nin farklı bölgelerinde gönüldaşlarımız tarafından kurulan yaklaşık 350 kardeş dernek ve vakıf var. Hüdayi Vakfımız gibi bu vakıf ve derneklerimiz Edirne’den Diyarbakır’a Türkiye’nin farklı illerinde ihtiyaç sahibi ailelere ayni ve nakdi yardımlarda bulunuyor, kurban eti dağıtıyor. O nedenle tüm yardımlar yurt dışına gidiyor Türkiye’de hiç yardım dağıtılmıyor diyemeyiz. Devletimiz de Aile Bakanlığı ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları gibi kurumları aracılığıyla gıdadan barınmaya nakdi yardımdan evde bakıma ve şartlı eğitim yardımına kadar 44 kalemde dar gelirli ailelere düzenli yardımlarda bulunuyor.
-Kurbanımızın sakatatını ne yapıyorsunuz?
Vakıf olarak kurbanlıkların her parçasını değerlendiriyoruz. Normal şartlarda sakatat vakfımıza kalıyor ancak isteyen hisse sahibi diğer ortaklardan helallik alarak payına düşen sakatatı alma imkânına sahiptir. Tabi işçilik gerektirecek işkembe gibi kısımlar hariçtir.
-Deri bağışı kabul ediyor musunuz, adres versek alır mısınız?
Kabul ediyoruz. Üsküdar veya Çamlıca’daki kesim merkezlerine getirilen derileri kabul ediyoruz. Ama adresten alamıyoruz.
YURT İÇİ KURBAN ÖDEMELERİ NASIL YAPILIYOR
1) Vakıf merkezlerine bizzat gelerek makbuz karşılığı, bedelin tamamı nakit ödenerek
2) Vakıf merkezlerimizden POS cihazı üzerinden banka kartlarıyla. Kartla ödeme yaptıktan sonra makbuz isteyenlere mümkün mertebe kredi kartına makbuz kesemiyoruz ifadesini kullanalım, çok ısrarcı olanlara kesmek zorunda kalırsak “slip no’ya istinaden” ibaresini unutmayalım.
3) Vakıf Katılım bankası hesabımıza havale-EFT ile veya bankaya gidip hesap numarasına gerek kalmadan kurumsal tahsilat ekranı üzerinden YURT İÇİ KURBAN başlığı seçilerek (eğer bulundukları yerde Vakıf Katılım yoksa Kuveyttürk’e yatırabilirler.) Neden sadece Vakıf Katılım bankası yazmışsınız diye sorarlarsa yurt dışı bağışları da olduğu için kontrolü kolay olsun karışma olmasın diye.
4) Vakfımızın internet sayfası üzerinden online bağış sayfamızdan banka kartlarıyla yapılabilir ancak önce randevu alınması gerektiği için rezervasyon numarası girilmesi zorunludur.
“Ben kart numarasını telefonla versem siz sayfanız üzerinden benim kaydımı yapsanız diyenlere” efendim kart bilgileri özel, güvenlik açısından telefonla kart bilgilerini alamıyoruz” diyoruz. “Köydeyim, şehir merkezine, ilçeye bankaya gidemem” diyenlere “bir yakınınızdan rica etseniz kartıyla sizin adınıza ödese siz ona parasını daha sonra verseniz” gibi yol gösterici alternatifler sunulabilir.
-Yurt içi kurbanlık alımı ve hisse sırası için son tarih ne zaman?
Bayramın ilk üç günü elimizdeki hayvan stoğuna göre satışlara devam edeceğiz.
-Yurt içi kesimde hiç et almadan tam bağış yapabiliyor muyuz?
Evet, yurt dışında olduğu gibi yurt içinde de hissenin tamamını vakfa bağış olarak bırakabiliyorsunuz. Kurbanınız randevu saatinde kesildikten sonra SMS ile bilgilendirmede bulunuyoruz.
YURT DIŞI KURBAN ÖDEMELERİ NASIL YAPILIYOR
YURT DIŞI KURBAN BAĞIŞ KLAVUZU
Yurt dışı kurban bağışlarınızı;
1. Üsküdar ve Küçük Çamlıca (İLAM) merkezlerimize bizzat gelerek nakit ödemeyle makbuz karşılığı veya banka kartlarıyla.
2. Kayıt ofislerimize gelip yurt dışı bağış yapanlardan makbuz kesildikten hemen sonra vekâlet alınması önemli. “Kurbanınızı kesmeye ve kestirmeye bizi vekil tayin ediyor musunuz” denilebilir. Unutulduğunda daha sonra ofisi arayıp “ben oraya geldim bana sormadılar, vekâlet almadılar” diyenler çıkabiliyor. Ayrıca isim telefon alınırken bizim de sesli tekrar etmemiz önemli sonradan yine vakfı arayıp ben oraya geldim, ismimi telefonumu yanlış yazmışlar eve gelince fark ettim diyenler çıkabiliyor.
3. Albaraka Türk, Kuveyt Türk ve Vakıf Katılım Bankası hesaplarımıza Havale-EFT ile. VAKIFBANK hesabımız da aktif ancak görsellerimizde yer vermedik, gerekmedikçe veya bağışçı bana o banka yakın demedikçe söylemiyoruz. Eğer bağışçı bulunduğum yerde sadece VAKIFBANK var diyorsa yatırması söylenebilir. VAKIFBANK Üsküdar Şubesi Hesap Numarası (TL) 00158007284962409 IBAN Numarası (TL) TR17 0001 5001 5800 7284 9624 09
4. EFT masrafları bankadan bankaya değişmektedir. Bağışçıya “Masraf ödemeden bağış yapmak için havale veya online bağış sayfamızdan banka kartlarıyla ödeme seçeneğini tercih edebilirsiniz.” diyebiliriz.
5. Bankalarda kurbanla ilgili 2 başlığımız var: YURT İÇİ KURBAN, YURT DIŞI KURBAN.. Bu bağış başlıkları seçilerek bağışın durumuna göre açıklamaya vacip, adak, akika, nafile, şükür, sadaka yazılabilmektedir. YURT İÇİ VACİP veya YURT DIŞI VACİP diye ayrı başlığımız yok.
6. Albaraka Türk, Kuveyt Türk ve Vakıf Katılım Bankası şubelerine giderek hesap numarasını bildirmeye gerek kalmadan “Aziz Mahmud Hüdayi Vakfı’na yurt dışı kurban bağışı yapmak istiyorum” denilerek kurumsal tahsilat yoluyla. Hesap numarası verilerek bağış yapılırsa banka fark alıyor onun için hesap söylenmemeli, memur bağış yapılacak kurumlardan arama yaparken AZİZ MAHMUD HÜDAYİ olarak A harfinden bizi bulabiliyor onun için bağışçı HÜDAYİ VAKFI dememeli telefonda bu hatırlatılacak. Bu şekilde söylendiğinde şubelerden yapılan bağışlardan işlem ücreti alınmamaktadır.
7. Albaraka Türk, Kuveyt Türk ve Vakıf Katılım Bankalarının internet sayfalarında yer alan Bağış İşlemleri menüsünden bağış yapılacak kurumlardan Aziz Mahmud Hüdayi Vakfı seçilerek,
8. PTT şubelerinden 573 4726 numaralı Üsküdar şubesindeki posta çeki hesabımıza yatırılabilir. PTT’de yatırılan miktara göre fark alındığı için tavsiye etmiyoruz. Bankaya yönlendirmeye gayret edelim. PTT’de havale masrafı alındığı için yatırılan tutarın altına düşmemesi gerekmektedir. Havale masrafının kurban bağışı içerisinden kesilmesi durumunda bağışçıyı aramayıp kurbanı maliyeti en ucuz ülkelere ekliyoruz. Parayı ödemeden önce bağışçıya bu ayrıntıları söyleyerek PTT’de masraf alındığını, mümkünse banka veya kartla ödemesini söyleyebiliriz. Eğer bulunduğum yerde banka yok kartla da yapamam diyorsa havale masrafını ödeyerek belirlenen tutarın altına düşmeden yatırmasını söylemeliyiz.
9. Bağışçı Hattını arayıp PTT’den yatıracağım diyen kişinin bilgileri o anda telefonda alınabilir. Çünkü PTT’den bilgiler eksik gelebiliyor. Ajandamıza not alıp PTT hesabına bakan kişiye bu bilgiler verilebilir.
10. Türkiye dışından Euro hesaplarımıza Havale-EFT ile veya online bağış sayfamızdan yabancı banka kartlarıyla,
11. Web sitemizdeki online bağış sayfamızdan 3d güvenlik özelliği olan, internetten alış-verişe açık banka-ATM-maaş ve kredi kartlarıyla. Son işlem aşaması telefona güvenlik şifresi gelir onu da girince karttan çekim işlemi gerçekleşir.
12. Yabancı bankaların kredi kartlarından da (3D secure özelliği olan) web sitemizdeki online bağıştan ödeme yapılabiliyor. Online bağış sayfamızda Türk Lirası görünür ama kredi kartı ekstresinde kartın para birimi Euro ise karşılığı Euro görünür.
13. Banka ATM’den yatırma. Mecbur kalınmadıkça bağışçıya bu yöntemi tavsiye etmiyoruz. ATM’den para yatırıldığında bilgiler eksik çıkıyor. Başka yerden yatıramam diyorsa bağışçıdan o anda telefonda hangi il-ilçe banka şubesinden yatırdığı dahil tüm bilgileri alınabilir, dekontu da whatsapp üzerinden göndermesini isteyebiliriz.
14. Bağışçılara Whatsapp üzerinden IBAN numarası atılacağı zaman kopyala yapıştır yapmaları kolay olsun diye onları yormamak için bu metni 2 sefer de kendisine atabiliriz Örnek:
Birinci metin ALICI ADI: AZİZ MAHMUD HÜDAYİ VAKFI KUVEYT TÜRK IBAN: TR
İkinci metin 230020500000100126100009
ÖNEMLİ NOT: Muhatap’ta (bağışçı listesi) ismi ve telefonu olmayıp ilk defa bağış yapmak için arayanlara hesap numarasını göndermek için önce isim ve telefonunu muhatap listesine ekleyip daha sonra sağ üst köşede görevler kısmından ŞABLON SMS gönder kısmından banka hesap numaralarımızı gönderebiliriz. Muhatapta kaydı varsa aynı yerden gönderebiliriz. Bu şekilde bağışçıyı hesap numaramızı bulmakla uğraştırmamış oluruz.
Tüm Hesap Numaralarımız: www.hudayivakfi.org/hesap-numaralarimiz.html
Online Bağış: www.hudayivakfi.org.tr/online_bagis/donation/8/vacip_kurbani_yurtdisi
YURT DIŞI KURBAN BAĞIŞIYLA İLGİLİ ÖNEMLİ NOTLAR
• Havale veya EFT yaparken Alıcı Adı olarak Aziz Mahmud Hüdayi Vakfı yazılmalıdır. Bazen bağış yapan kişi alıcı adına kendi adını veya vakfın adını yanlış yazıyor bu durumda para bağışçının hesabına geri döner.
• Bağışçılarımıza kurban bağışlarının teslim alındığına ve kesildiğine dair bilgilendirmeler kısa mesaj yoluyla yapıldığından bağış açıklamasına bağış yapan kişinin ismi ve cep telefonu numarası mutlaka yazılmalıdır. Telefon numarasının yazılması unutulduğunda 0532 691 48 32 numaralı Bağışçı Hattımız üzerinden daha sonra bilgi verilmesi gerekmektedir.
• Türkiye dışından Havale-EFT ile bağışta bulunacak hayırseverlerimiz cep telefonu numaralarını 0049, 0033 şeklinde ülke kodlarıyla birlikte başlayacak şekilde açıklamaya yazmalıdır. Online bağış sayfamızdan yapılacak bağışlarda ise ülke kodu seçildikten sonra kalan numaralar Bağışçı Telefonu kutusuna yazılmalıdır.
• Yurt dışından Western Union ödeme yöntemleri üzerinden bağış alınamamaktadır.
• Bayramdan önceki iş günü bankalar kapandıktan sonra: Anlık Para Transferi FAST sistemiyle; EFT saati (17.15) bittikten sonra ve Arefe günü bankalar kapandıktan sonra tek seferde (Belli bir limite kadar) EFT yapılabilmekte ve yapılan para transferleri hesaplarımıza hemen geçmektedir. FAST sistemiyle yatıranlara dekontu bağışçı hattımızın whatsap hesabına göndermesi gerekir. Ancak bağışçılar yine de online bağış ile kartla ödemeye yönlendirilmelidir.
• Banka şubelerine bizzat gidilerek yapılacak bağışlarda masraf çıkmaması için hesap numarası söylenmemelidir. Bağış yapılacak kurumlar listesinde yer alan vakfımızın adının “Hüdayi Vakfı” olarak değil “Aziz Mahmud Hüdayi Vakfı” olarak tam adıyla söylenmesi yeterlidir.
• Banka ATM’lerinden kartsız işlem yoluyla para yatırılarak veya PTT kanalıyla gelen bağışların bilgileri eksik çıkabilmektedir. O nedenle bağış yapıldıktan Bağışçı Hattımız üzerinden bilgi verilmesi gerekmektedir.
• PTT’de havale masrafı alınmaktadır. O nedenle masraf ödendikten sonra yatırılan kurban bedelinin altına düşmemesine dikkat edilmelidir. Masraf ödememek için anlaşmalı banka şubelerinden veya online bağış sayfamızdan bağış yapılabilir.
• Kredi kartı özelliği olmayan banka kartlarıyla bağış yapılabilmesi için kartların 3 Boyutlu Güvenlik (3D Secure) Sistemine açık olması gerekmektedir.
• Ülke şartlı kurban bağışı alınmamakla birlikte bağışçılarımız kurban kesimi yaptığımız ülkeler içerisinden gönlünden geçen ülkeyi açıklamaya yazabilir. Eğer açıklamaya yazılan ülkenin kontenjanı dolmuşsa kurban diğer ülkelerden birinde kesilebilmektedir.
• Vekâlet kurbanların çoğu kesim yaptığımız ülkelerde büyükbaş kurbanlarda birer hisse olarak kesilmektedir. Büyükbaş kurban stokunun yaygın olmadığı Suriye, Afganistan gibi bazı ülkelerde ise sadece küçükbaş olarak kesim yapılmaktadır.
• Kurban bağışlarında kredi kartlarına taksit yapılmamaktadır. Ancak bazı katılım bankaları kurban bayramına özel müşterilerine taksit yapabilmektedir. BU KONU KAMPANYA TAKİP EDİLEREK BAĞIŞÇIYA SÖYLENMELİ.
• Mail Order yöntemiyle ve güvenli olmayacağı gerekçesiyle telefonla kart bilgileri alınarak bağış alınamamaktadır.
• Bankamatik veya kredi kartıyla yapılan bağış bedelinin tümü hiçbir kesinti olmadan hemen hesabımıza geçmektedir.
• Bağış yaparken açıklamaya; bağışçının adı, telefon numarası ve “vekâleti veriyorum” yazılması yeterlidir. Ayrıca sözlü olarak vekâlet verilmesi fıkhen şart değildir.
• Hatalı veya fazla bağış yapan kişiler iade talep ettiğinde kredi kartıysa yazilim@hudayivakfi.org mail adresine mail atılır, Havale – EFT ise bağışçıdan iade talebini içeren dilekçe yazıp kurumsal Whatsapp hattımız üzerinden göndermesini, dilekçenin aslını ve kimlik fotokopisini karşı ödemeli kargo ile göndermesini istiyoruz.
• Yurt Dışında Vekâletle Kurban Kesim Organizasyonumuzla ilgili sorularınız ve bağışlarla ilgili daha detaylı bilgi almak için 0532 691 48 32 numaralı Bağışçı Hattımızı mesai saatleri dışında da sesli arayabilir, Whatsapp üzerinden de yazışma yoluyla bizlere ulaşabilirsiniz.
-Kredi kartıyla kurban bağışı caiz mi? Taksit Yapıyor musunuz?
Kurban kesmekle mükellef olan şahıs, kurbanlık hayvanı nakit olarak alabileceği gibi kredi kartıyla tek çekim veya taksitli olarak da alabilir. Bu bağlamda bedelin kredi kartıyla ödenmesi kurbanın caizliğine, sıhhatine engel teşkil etmez. Ancak kredi kartı borcunu ödeme tarihinde ödemek ve gecikmeden kaynaklanan faizli işleme düşmemek gerekir. Kredi kartıyla taksitli olarak kurban alırken, vadeyi bankanın uygulaması halinde ilave bir ücret ödenirse kesilen kurban geçerli olmakla birlikte, faizli işlem sebebiyle ayrı bir günah söz konusu olacağı için bundan sakınmak gerekir. Taksitli işlem bulunmuyor. Ancak Kuveyttürk gibi bazı bankalar taksit yapıyor. Kampanyaya katılmak için Kuveyttürkte işlem yapmadan önce ONAY KRBN yazıp 2848’e SMS gönderilmesi gerekmektedir. BU KONU KAMPANYA TAKİP EDİLEREK BAĞIŞÇIYA SÖYLENMELİ.
-Kartla yapılan ödemelerde banka vakıftan kesinti yapıyor mu, para hemen hesaba geçiyor mu?
Hayır, eksiksiz olarak masraf kesilmeden bedelin tamamı hemen hesabımıza geçmektedir.
-Bağışlar için son tarih ne zaman? Arefe veya Bayramın 2. Günü bağış alıyor musunuz?
Bayramın 2. günü 17.00’a kadar yurt dışı kurban bağışı almaya devam edilir. Arefe günü öğleden sonra bankalar resmi tatile girip kapalı olacağı için bayramın 2.günü saat 17.00’a kadar bağışlar;
1- HAVALE ile (aynı bankadan aynı bankaya ALBARAKA’dan ALBARAKA’ya gibi),
2- Anlık Para Transferi FAST sistemiyle; EFT saati (17.15) bittikten sonra ve arefe günü bankalar kapandıktan sonra tek seferde en fazla 100.000₺ limitli EFT yapılabilmekte ve yapılan transferler hesaplarımıza hemen geçmektedir.
3- Online bağış sayfamızdan https://www.hudayivakfi.org.tr/online_bagis/ banka-kredi kartlarıyla
4- İstanbul dışından bir ilden arıyorsa aradığı yerdeki kurban temsilcimize elden teslim ederek bağış yapılabilecek.
ÖNEMLİ NOT: Bayramdan önceki son iş günü bankalar kapandıktan sonra FAST sistemiyle değil de normal EFT yapanların bağışları bayram tatili sonrası ilk iş günü hesabımıza geçeceği için bunu bilmeden bağış yaptığını söyleyenlerden dekontu kurumsal whatsapp hesabımız üzerinden +90 532 691 48 32 numaralı vakıf hattımıza göndermesini istememiz gerekir. Dekont görüldükten sonra kurban kaydı oluşturulmalıdır.
-Kurban vekâletini nasıl veriyoruz: Kurban mal ile yapılan bir ibadettir. Mal ile yapılan ibadetlerde vekâlet caizdir. Dolayısıyla kişi kurbanını bizzat kesebileceği gibi vekâlet yoluyla başkasına da kestirebilir. Mal ile yapılan ibadetlerde önemli olan o ibadetin yerine getirilmesidir. Bunu bizzat bizim yapmamız şart değildir. Vekâlet yoluyla bir başkasına da yaptırabiliriz.
Havale-EFT ile ödeme yaparken açıklamaya “kurban vekâletimi veriyorum” yazılmasıyla veya kredi kartıyla online bağış yapıldığında “vekaleti veriyorum” kutusunun işaretlenmesiyle vekâlet yerine gelmiş olur. Bağış açıklamasına vekâlet veriyorum yazılmasa da parayı yatırma işlemi zımnen vekâleti veriyorum anlamına gelmektedir. Diyanet’in fetvası da bu yönde. Kurbanda önemli olan, kişinin niyetinin Allah için olması ve kurbanın kendisi adına kesilmesidir. Kurban vekâletinde de kişinin niyet ve iradesi esastır. Vekâletle kurban kesimi yaptığı bilinen bir kuruma bağışta bulunan kişi, bu niyet ve iradesini fiili olarak ortaya koyduğu için vekâlet zımnen-otomatik olarak verilmiş oluyor. Dolayısıyla ödemeyi yaptıktan sonra telefonla veya yüz yüze sözlü olarak vekâlet verilmesi fıkhi açıdan şart değildir. Fıkıhta vekâlet konusunda bu gibi ruhsatlar mevcuttur. Çünkü fiil ve uygulama da bir irade beyanıdır.
Ancak buna rağmen hazır telefonla aramışken bağışçının kalbi mutmain olsun diye sesli olarak da vekâlet alınabilir. “Hüdayi vakfı adına kurbanınızı kesmek ve kestirmek için vekâletinizi kabul ediyorum” denebilir.
-Fiyatlar nasıl belirleniyor, ayrıca yurtdışındaki kurban fiyatları Türkiye’ye göre neden daha ucuz?
-Biz her ülkedeki arkadaşımızla görüşerek kurban maliyetlerini öğreniyoruz ve bölgelerdeki en yüksek rakam üzerinden kurban kestiğimiz her ülke için geçerli olacak ortalama bir tavan fiyat belirliyoruz. Ayrıca kurban kesimi yaptığımız ülkelere kurban bedellerini çoğunlukla Euro olarak gönderme zorunluluğumuz olduğu için kurban fiyatlarında Euro kuru da etkili oluyor. Kurban görselimizde de belirttiğimiz gibi maliyeti diğer ülkelere göre daha uygun olan ülkelerde kesilen kurbanlardan bağış bedelinden bir meblağ artması durumunda bunu kurbanınızın kesildiği ülkedeki vakfımızın diğer hayır hizmetlerinde sizin adınıza kullanıyoruz o hizmetlerden de size ecir gelmiş oluyor inşa Allah. Kurbanların yurt dışında Türkiye’ye göre ucuz olması maliyetlerin buraya göre ucuz olmasından kaynaklanıyor.
-Neden her ülke için ortak bir fiyat, aynı fiyat belirleniyor?
-Vakfımız yurt dışında vekâlet usulü kurban hisse bedelini; kurban kesimi yaptığı ülkelerle görüşüp, en yüksek maliyet rakamlarını öğrendikten sonra her ülke için geçerli olacak ortalama bir tavan fiyat olarak belirlemektedir. Bu yöntemdeki amaçlardan biri kurban kesim maliyetlerinin düşük olduğu bölgelere yapılacak kurban bağışlarının yığılmasını engellemek buna karşın maliyetlerin yüksek olduğu yerlerdeki kardeşlerimizin de nasiplenmesini sağlamaktır. Tek fiyat uygulayarak fiyatların düşük olduğu bölgelere yoğunlaşmaları engelliyoruz ve her bölgeye ihtiyaç oranında kurban hissesi göndermeye gayret ediyoruz. Acil ihtiyaç içinde bulunduğu halde kurban fiyatları yüksek olduğu için az bağış alacak birçok bölgeye bu sayede ihtiyaçları oranında ve vakfımızın tespit ettiği hisse oranında kurban gönderme imkânımız oluyor.
-Neden aynı ülkede kurban kesen STK ve vakıflarda farklı fiyat var?
Dernekler fiyatları bağış yapılan ülkede hayvan fiyatları aralığına ve ülke koşullarına göre belirlediklerini belirtiyor. Bu konuda oluşan farklılığın nedeni ise alım stratejisi de olabilir. Kimi kurumlar kesim yapılacak hayvanların tahmini adetini belirleyip çok öncesinden satın almasını gerçekleştirip uygun fiyata mal edebiliyor. Pazarlık gücü, vakıf ve derneklerin kurban kestikleri ülkede uzun süre faaliyet göstererek edindikleri tecrübeler ve kurdukları ticari bağlantılar, alım miktarı gibi faktörler de yine kurban fiyatında belirleyici olabiliyor.
-Organizasyon masrafları kurban bağışlarından mı karşılanıyor?
Kurban hisse bedeline tüm organizasyon giderleri kasaplık, kesim, dağıtım, gözlemcilerin uçak bedelleri de dahil ediliyor. Yatırdığınız hisse bedelinden tek kuruş bile vakfımıza kar veya gelir olarak kalmıyor.
-Yurt dışı kurban görselinizde en arkada “kurban kesiminden artan meblağ (olması halinde) vakfımızın diğer hayır hizmetlerinde kullanılmaktadır” diyorsunuz. Bu ne demek, kurban için yatırdığımız bedel kurban dışında başka bir amaçla mı kullanılıyor, yoksa kurban kesmeyip başka faaliyetlerinizde mi kullanıyorsunuz” diye sorulduğunda
-Hayır, Allah muhafaza bundan Allah’a sığınırız. Diğer tüm bağış kalemlerinde olduğu gibi kurbanda da hangi alanda bağış gelmişse o alanda kullanıyoruz. Bağışların yerli yerinde ve caiz olan alanlarda kullanılması noktasında fıkhi kurallara riayet ederek hassasiyetle hareket ediyoruz. Örneğin zekât bağışını cami, mescit, su kuyusu gibi inşaat projelerinde kullanamayız.
Vakfımız yurt dışında vekâlet usulü kurban hisse bedelini; kurban kesimi yaptığı ülkelerle görüşüp, en yüksek maliyet rakamlarını öğrendikten sonra her ülke için geçerli olacak ortalama bir tavan fiyat olarak belirlemektedir. Bu yöntemdeki amaçlardan biri kurban kesim maliyetlerinin düşük olduğu bölgelere yapılacak kurban bağışlarının yığılmasını engellemek buna karşın maliyetlerin yüksek olduğu yerlerdeki kardeşlerimizin de nasiplenmesini sağlamaktır. Bunun yanında “kurbanlarınızın; gönderildiği ülkede bizzat kan akıtmak suretiyle İslami usullere göre kesimi, nakliyesi, dağıtımı vb. tüm organizasyon masrafları çıkıldıktan sonra, bağış bedelinden bir meblağ artacak olması halinde de, yine sizin adınıza ecir olacak şekilde ilgili ülkede vakfımızın eğitim, gıda, cami-mescid imarı gibi diğer hayır hizmetlerinde kullanılacağını” belirtmek isteriz.
Vekâlet usulü vakfımıza bağışladığınız, emanet ettiğiniz kurbanlarınız bizzat kanı akıtılmak suretiyle İslami usullere göre kesilmektedir. Bu yılki ortak tavan fiyatımız Filistin hariç her ülke için tek fiyattır. Ancak olur ya bazı ülkelerde nakliye, kesim, dağıtım ve diğer organizasyon masrafları çıkıldıktan sonra hisse bedelinden bir meblağ artarsa şundan emin olabilirsiniz ki, bunu da sizin adınıza vakfımızın diğer hayır hizmetlerinde kullanıyoruz, yatırdığınız hisse bedelinden tek kuruş bile vakfımıza kar veya gelir olarak kalmıyor demek için bu ifadeyi ekledik. Aslında bu ifadeyi yazmayabilirdik. Kafa karışıklığına neden olabileceğini ve bu konuda soru gelebileceğini tahmin ettik. Ancak bilinmesini istedik ve şeffaflık açısından yazmak istedik.
-Kurban kesimleri kaç gün sürüyor? Her ülkede aynı gün bayrama giriliyor mu?
Kurban kesimi bayramın ilk günü bayram namazından sonra başlamakta ve bayramın üçüncü günü ikindi vaktine kadar tamamlanmaktadır. Geçtiğimiz yıllarda Hindistan, Pakistan, Mali gibi bazı ülkeler Türkiye’ye göre 1 gün sonra bayram yaptı. Kurban kesimleri bazı ülkelerde Türkiye’ye göre 1 gün sonra başlayabiliyor. Ancak tüm kesimler Türkiye’ye göre Hanefi fıkhına göre ilk 3 gün içerisinde bitiyor.
-Kurbanların kesileceği ülkeyi seçebiliyor muyuz?
Normalde ülke atamalarını sistemimiz otomatik yapıyor o nedenle ülke seçimi, tercihi yok ama siz yine de gönlünüzden geçen ülkeyi açıklamaya yazın biz o ülkeyi işaretleriz. Eğer kontenjanı dolmamışsa seçtiğiniz ülkenin kurbanı oraya gider, kontenjan dolmuşsa sistem hangi ülke boşsa ona atar, zaten kurban keseceğimiz ülke ve bölgeler hep ihtiyacın olduğu ülkeler, onun için gerçek bir ihtiyaç sahibine ulaşacak inşallah o konuda müsterih olun. Afrika’da olduğu gibi Azerbaycan’da da Makedonya’da da ihtiyaç sahibi kardeşlerimiz var, o nedenle bağışçılarımızın kesim bölgelerini belirlemeyi vakfımız yetkililerine bırakmaları, belli bölgelerdeki yoğunlaşmayı önleme adına daha uygun olmaktadır.” denilebilir.
-Neden Meksika, Gürcistan, Bulgaristan, Sırbistan gibi gayri Müslimlerin çoğunlukta olduğu ülkelerde de kurban kesiyorsunuz. Ben şahsen kurbanımın buralarda kesilmesini istemem diyenlere
-Kurbanlarımızı Müslüman ülkelerde olduğu gibi Müslümanların azınlıkta olduğu ülkelerde de keserek bu kardeşlerimizin yalnız olmadıklarını hissettiriyoruz. Örneğin Sırbistan’ın Sancak, Preşeva bölgelerinde ihtiyaç sahibi Boşnak, Arnavut kardeşlerimiz var, Makedonya’da ihtiyaç sahibi soydaş, akraba kardeşlerimiz var, Gürcistan’da Ahıska Türkleri var, Müslüman Gürcü ve Azerbaycanlı kardeşlerimiz, İran’ın Bender Türkmen şehrinde yaşayan Türkmen kardeşlerimiz ve medrese talebeleri var, Güneydoğu Asya’da bulunan Tayland’da, Patani’li Müslüman kardeşlerimiz var, Yeşil Ada Kırım’da yaşayan Tatar kardeşlerimiz ve medrese talebeleri, Ukrayna’nın Çaplinka şehrinde yaşayan Ahıska Türkleri var, İlim, irfan ve hikmet ehlinin diyarı Özbekistan’da, İslam medeniyetinin kadim şehirlerinden Buhara, Semerkand, Sırderya ve Taşkent’te kardeşlerimiz var, Buralara kadar ulaşıyoruz.
Müslümanlar kurban vesilesiyle kendilerinin sahipsiz olmadıklarını görüyorlar ve azınlık olarak yaşamanın yalnızlığından, ezikliğinden bir nebze de olsa kurtuluyorlar. Ayrıca İslam’ın varlığı ikram ve iane (yardım) ile hatıralara, özellikle gayri müslim çocukların hafızalarına yerleşiyor. Kurban çalışmasıyla misyonerlerin çalışmalarına karşı bir panzehir etkisi oluşturuyoruz. Kurban ibadeti ibretlik mesajlarla dolu bir ibadet. Dünyanın dört bir tarafında gerçekleştirilen Kurban faaliyeti ihtida öyküleriyle dolu bir hizmet kalemi haline geldi. Din ve etnik köken farkı göz etmeksizin yapılan Kurban eti dağıtımı farklı coğrafyalarda insanları etkiliyor ve İslam’a toplu girişlere vesile oluyor. Kurban İslam’ın rahmet, şefkat ve diğergamlık gibi evrensel mesajlarının tüm dünyaya anlatılmasında önemli bir fırsat sunuyor.
Kestiğimiz kurban etlerinden az da olsa gayri Müslimlere dağıtıyoruz. Fıkhi açıdan kurban eti gayri müslime de verilebiliyor. Bir gözlemcimizin hatırası var bununla ilgili şöyle: Etiyopya’da bir caminin önünde kesim yapıyoruz, ihtiyaç sahiplerine et dağıtıyoruz. Bu esnada Hristiyan bir kadına da bir et poşeti uzatıyoruz. Kadın: ‘Ama ben Hristiyanım’ dedi. Biz de : ‘Olsun, farketmez’ dedik ve et poşetini kadına uzattık. Bunun üzerine kadının gözleri bahar bulutları gibi doldu ve hemen yanlarındaki ahşaptan yapılmış küçük cami duvarını öperek: “Bana demek ki burası merhamet ediyor” dedi.
-Kurbanlar nasıl tedarik ediliyor ve 3 gün içerisinde dünyanın farklı bölgelerinde yaklaşık 40 ülkede binlerce hisselik kurban kesimi nasıl gerçekleştiriliyor?
Takva ile Hakk’a yakınlaşma vesilesi olarak kurbanlarını bize emanet edenlerin emanetlerine ibadet şuuruyla sahip çıktığımızın bilinmesini isteriz. Gerek İstanbul’da, gerek diğer ülkelerde kurban organizasyonunun her aşamasında fıkhî şekil şartlarının yerine getirilmesine, İslami ve insani hassasiyetlere uygun hareket edilmesine büyük önem veriyoruz. Ramazan biter bitmez kurban çalışmalarına başlıyoruz. Omuzlarımızdaki yükün ve üzerimizdeki sorumluluğun farkında olarak titiz bir çalışma yürütüyoruz.
Öncelikle dünya genelinde binlerce görevlisi olan bir vakıf olarak, kurban ve diğer hizmetlerimizin ifasında gönüldaşlarımızdan ve eğitim kurumlarımızda okuyan veya mezun ettiğimiz yerli-yabancı tüm öğrencilerimizden istifade ediyoruz. Vakıf olarak faaliyet gösterdiğimiz ülkelerde sürekli adak-akika-nafile kurbanlar kestiğimiz için kurban kesim organizasyonunda kurumsal bir hafızaya ve tecrübeye sahibiz. Kurban çalışmalarımızı ve eğitim ve diğer faaliyetlerimizi faaliyet gösterdiğimiz ülkelerde kendi müesseselerimizdeki personelimizin mesai mefhumunu gözetmeden ihlaslı-gayretli çalışmalarıyla gerçekleştiriyoruz. Bu ülkelerde uzun yıllara dayalı olarak oluşan tecrübemiz bu büyük organizasyonun altından başarıyla ve alnımızın akıyla kalkmamızı sağlıyor.
Vakfımız bu ülkelerin çoğunluğunda kendi müesseseleri ve Hüdayi’nin vakıf kültürüne sahip ve vacip kurban ibadeti hassasiyetini iyi bilen Türk idarecileri ve gözlemcileri aracılığıyla, bir kısmında da organizasyon kabiliyeti olan birçok yerel paydaş kuruluş vasıtasıyla kurban organizasyonunu gerçekleştirmektedir. Bu kurumlar kurban bayramı öncesinde dağıtımı yapılacak bölgelerde ihtiyaç sahiplerinin tespitini, kurbanlıkların veteriner eşliğinde satın alımını, İslami usullere göre kesimini ve dağıtım organizasyonunun planlamasını yapmaktadır. Bu ön hazırlıkların ardından kurbanların kesimlerine refakat edecek olan 70’ten fazla gözlemcimiz, vakfımızdan vekâletleri alarak bayram öncesinde kesim yapılacak ülkelere gitmekte ve burada kendi müesseselerimiz ve kendi Türk personelimiz nezaretinde bayram namazı akabinde başlayarak kurban bayramının üçüncü günü ikindi vaktine kadar kesimleri yapmakta ve dağıtımları gerçekleştirmektedirler.
-Bağışçılar yurt dışı kurban için bağış yapmadan önce neleri göz önünde bulundurmalı?
Öncelikle bağışta bulunacağımız STK’nın kurban kesilen ülkelere ne kadar vakıf olduğu, o ülkelerde aktif hizmet verip vermediği sorgulanmalı. Bu şunun için önemli. Vacip Kurban vekaletinizi emanet ettiğiniz kurum, ilgili ülkeye hakimse, sadece Ramazan ve Kurban gibi yardım kampanyası döneminde değil sürekli o ülkede hizmet veriyor ise; gerek kurbanlık hayvanın seçiminde-alımında-nakliyesinde, gerekse kesim yeri ve ehil kasaplar tercihinde, izinlerinin alımında, gerçekten muhtaç ailelere ulaştırılmasında o denli deneyimli ve güvenilir demektir.
Biz hamdolsun, Hüdayi Vakfı olarak, hem sözünü ettiğimiz yaklaşık 40 ülkedeki halklar ve resmî kurumlar nezdinde, hem de milletimiz ve bağışçılarımız nezdinde, uzun yıllar verdiğimiz hizmetlerle bu güveni sağladığımızı düşünüyoruz.
Bu konuda agresif davranmıyoruz, müesseselerimizin, başında Türk idarecilerimizin olmadığı ülkelerde, Zekat ve Vacip gibi mesuliyeti ve vebali ağır organizasyonlara girmiyoruz. Faaliyet göstermediğimiz bir ülkeden su kuyusu açmıyoruz örneğin. O nedenle sadece 40 civarında ülkede kurban kesiyoruz. Yoksa her bir ülkede yerel STK’larla anlaşıp 100’den fazla ülkede de kesim yapabilirdik.
Vacip Kurban bağışı yapan hayırseverlerde şu güvenin oluşması önemlidir;
– Kurban hükmünü, vasfını taşıyan hayvanların alımından,
– Kurbanın, ehil ellerce, hayvana eziyet çektirmeden, abdestli-besmeleli-tekbirli bir şekilde kesiminden,
-Kurban etinin, fukara-gureba-talebe-mağdur-kimsesiz-dul-yetim gibi gerçek ihtiyaç sahiplerine ulaştırıldığından,
– Her aşamasında İslami ve insani hassasiyetlere uygun hareket edildiğinden eminim.
Elhamdülillah biz bu güven sözlerini, teşekkürleri ve hayır duaları muhataplarımızdan çok işitiyoruz. Bu ihlaslı ve samimi çalışmalarının devamlılığını sağlamak için, müesseselerimiz ve başında Türk idarecilerimiz olmasına rağmen ayrıca kurban kesimlerinin sorunsuz bir şekilde yerine getirildiğini teyit etmek amacıyla, İstanbul’dan Vakıf personelimizden yaklaşık 80 gözlemciyi de kurban kesimi yaptığımız ülkelere gönderiyoruz. Gözlemcilerimizden kesime nezaret etmelerini, görsel kayıt almalarını ve raporlar yazmalarını istiyoruz. Böylece hizmetimizin doğruluğunu teyit ediyor ve gelişimine katkı sağlıyoruz.
-Bize kurbanımızın kesilirken, ismimiz okunurken çekilmiş videolar gönderebiliyor musunuz?
Tabii binlerce kişi adına kurban kesilen böylesi büyük bir organizasyonda teker teker kişiye özel video çekimi yapıp bunu bağışçıya göndermek takdir edersiniz ki çok ciddi bir iş yükü, belki teknik olarak bunu yapma imkanımız olsa da bu işe vakit ayırmamız ve sadece bunun için belki 1 ay boyunca ilave personel istihdam etmemiz gerekir ki bu da vakfımızı en az kurban kadar diğer önemli hizmetleri ifa etmekten alıkoyacak ciddi bir zaman kaybı olur.
-Kesim sonrası bilgilendirme nasıl oluyor, hangi ülkede kesildiği SMS’te yazıyor mu?
Kurbanınızın gönderildiği ülkede son kurbanın da kesildiği bilgisi bölgedeki ekiplerimiz tarafından vakıf merkezimize iletildiğinde sizlere SMS yoluyla toplu bildirimde bulunuyoruz. SMS’te hangi ülkede kesildiğini belirtmiyoruz. Kurbanlar kesildiğinde gönderdiğimiz kesim mesajlarında, kurbanın kesileceği bölgeyi taahhüt etmediğimiz için kesim yeri bilgisi yer almıyor. Örnek kesim mesajı metni: “Muhterem Hayırseverimiz, SERKAN BAYRAK adına vakfımıza vekâlet verdiğiniz kurbanınız kesilerek ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmıştır. Allah kabul eylesin.” Daha önceki tecrübelerimizde bazı kişilerin SMS’te istemediği veya fakir olmadığını düşündüğü bir ülke görünce “ben o ülkeyi istememiştim, yazmamıştım veya benim kurbanımı niye Gürcistan’da kestiniz o ülkede fakir mi var ki” gibi tepki verdiğini ve serzenişte bulunduğunu gördük. Hâlbuki her yerde fakir var, ayrıca bazı bölgelerde de vereceğimiz bir kurban etiyle bize dolayısıyla İslam’a ısınacak hidayete muhtaç insanlar var, yolumuzu gözleyen bizi bekleyen insanlar var. Bunu da düşünmemiz gerekiyor. Zaten biz vakıf olarak zaten en çok ihtiyaç olan ülke ve bölgelerde kesimlerimizi gerçekleştiriyoruz. Ve kurban etlerini yerinde tespit ettiğimiz gerçek ihtiyaç sahiplerine bizzat ulaştırıyoruz. O nedenle ülke, bölge ve ırk ayrımı yapmadan ihtiyaç odaklı dağıtım yapıyoruz.” denilebilir.
-Kurban kesildikten sonra şükür namazını nasıl kılabilirim? Allah’a kurban takdim edebilmek, kurban vesilesiyle ibadet etmiş olmak başlı başına şükrü mucip bir durumdur. Kurban ibadetini yerine getirebilme gibi bir nimete mukabil Allah’a şükür olsun diye 2 rekat şükür namazı kılınır. Şükür namazı, nafile bir namazdır. Bu namaz bir felaketten, bir belâ ve musibetten kurtulunca ya da güzel bir haber duyunca Allah’a olan şükrümüzü ifade etmek için kılınabilir. Kurban kesen kişinin şükür maksadıyla iki rekât Şükür Namazı kılması sünnettir. Kurban kesim haberi SMS ile bağışçıya ulaştığında kılabilir. Kurbanı, Türkiye’ye göre bayrama 1 gün sonra giren ülkelerde kesilen kişilere mesajları 2. Gün gelebileceği için şükür namazını kılmak için beklemeleri gerekmektedir.
-Siz cemaat misiniz, tarikat mısınız” diye soranlara
-427 yıllık kadim ve köklü bir vakıf geleneğini temsil eden,
-kamu yararına çalışan ve devlet tarafından vergi muafiyeti tanınan bir vakıf olduğumuzu
-ve Hüdayi hazretlerinin başlattığı yoksulluk ve cehaletle mücadele geleneğini devam ettirmek amacıyla
–eğitim, sosyal-kültürel hizmetler, insani yardım, basım-yayın alanlarında yoğun faaliyetleri olan
-ve Türkiye’de 700’den fazla çalışanı olan, (dünya genelinde binlerce, bunun 200’den fazlası Çamlıca merkezimizde) bir sivil toplum kuruluşu olduğumuz” söylenebilir.
KURBAN KESİMİ YAPILACAK ÜLKELER
-Kurban Bağışlarınız Yaklaşık 40 Ülkedeki İhtiyaç Sahiplerine Ulaştırılıyor
Uzun yıllardır “Yurt Dışında Vekâletle Kurban Kesim Organizasyonu” gerçekleştiren vakfımız, milletimizin kendisine güvenerek ve teveccüh göstererek emanet ettiği vekâlet kurbanları her yıl Afrika, Asya, Balkanlar, Kafkasya, Orta Doğu, Uzak Doğu gibi farklı coğrafyalarda yaklaşık 40 ülkeye ihtiyaçları nispetinde taksim ediyor.
Hisse dağılımında önceliği ve ağırlığı yoksulluğun derinden hissedildiği Burkina Faso, Nijer, Mali, Somali, Sudan vb. Afrika ülkelerine ve Filistin, Suriye, Afganistan vb. mazlum coğrafyalara ayıran vakfımız; Balkanlar ve Orta Asya’da Azerbaycan, Kosova, Kazakistan ve Arnavutluk gibi soydaş ve akraba topluluklara da el uzatıyor.
-Yurt Dışında kesilen kurban etleri nasıl değerlendiriliyor, kimlere dağıtılıyor?
-“Bir kurban ibadetinin ifasının” ve “birkaç kilo et dağıtmanın” çok çok ötesinde faydaları, hikmet ve bereketleri olan bir organizasyonda kestiğimiz kurban etlerini;
Savaşların ve insani krizlerin yaşandığı bölgeler, Doğal afet bölgeleri, açlık ve kuraklığın hüküm sürdüğü fakir ülke ve bölgeler, aşevleri, çadır kamplar, Kur’an kursları, medreseler, talebe yurtları, yetimhaneler gibi en ihtiyaçlı bölgelerdeki mağdur-muhtaç, dul-yetim-kimsesiz, mülteciler ve talebeler olmak üzere yüzbinlerce İhtiyaç sahibi insana sunuyoruz.
BAYRAMDAN BAYRAMA ET YİYEN AİLELER VAR. Muhtaç kimsenin hanesine et giriyor. Gelişmiş ülkelerde kişi başına düşen yıllık ortalama et tüketimi 120 kilograma kadar ulaşırken bu rakam yoksul ülkelerde 4 kilograma kadar düşüyor. Kurban Bayramı vesilesiyle hayırseverlerin yaptığı bağışlar özellikle Afrika’da yıl boyunca evine et giremeyen ihtiyaç sahibi aileleri sevindiriyor.
Kurban Paylaşmanın ve Kardeşliğin En Canlı Tezahürüdür. Kurban çalışmalarımızdaki amaç; sadece vacip ibadetin yerine getirilmesi değildir. Kurbanlar vesilesiyle Bangladeş-Arakan, Filistin, Suriye, Afganistan, Irak, Filipinler, Sudan, Somali gibi mazlum coğrafyalardaki kardeşlerimize umut oluyoruz, aramızdaki kardeşlik bağlarını güçlendiriyoruz, insanlık onuruna ve Müslüman şahsiyetine yakışır bir şekilde hizmet ederek kardeşlerimizi sömürge düzenine karşı minnet altında bırakmamaya gayret ediyoruz.
-Bayramı milyonlarca kardeşimizle onlarca ülke ve bölgede beraber eda ederek bir ümmet buluşması gerçekleştiriyoruz, kurbanlar vesileyle İslâm dünyasında sevgi, kardeşlik ve ümmet bilinci adına gönül köprüleri kuruyoruz.
-İslam coğrafyasının farklı noktalarındaki insanlar için bir moral, motivasyon ve yaşama sevinci oluyoruz.
-Bölgelerdeki gelişmeleri, kardeş coğrafyalarda yaşananları yerinde gözlemliyoruz.
-Bölgelerdeki ihtiyaçları yerinde gözlemleyerek sorunların çözümü için gerekli olan projeleri oluşturuyoruz bunları bağışçılarımızın ve destek vermek isteyenlerin bilgisine sunuyoruz.
Tüm bunlar böylesi sorumluluğu büyük bir organizasyonda dikkat ettiğimiz hususlar ve kurbanla ulaşmak istediğimiz temel hedefler arasında yer alıyor.
Bu duygu ve düşüncelerle çıktığımız kurban yolculuğundan bol bol dua alarak dönüyoruz mazlumların umudu olan ülkemize. Hiç görmediğimiz, hiç tanımadığımız kardeşlerimizden gıyabi dualara muhatap oluyoruz. Özellikle uzun yıllar Batılıların sömürü ve işgaline maruz kalmış Afrikalı kardeşlerimiz Hamdolsun isar ruhlu necip milletimizin yardımları sonrası “karşılıksız veren beyazlar da varmış” demeye başladılar.
Kurban vesilesiyle gittiğimiz ülkelerde Türkiye’nin dostlarının ve gönüllü kültür elçilerinin sayısı artıyor, bu açıdan baktığımızda kurban ülkemiz için bir diaspora, bir soft power, yumuşak güç veya lobby faaliyetleri açısından elini de güçlendiriyor.
İlgili ülkelerdeki arkadaşlarımız normalde tüm kurban kesimlerini kayıt altına alıyor, 1 nolu büyükbaş vekâletlerini okuyorum, kesiyorum, 2 nolu büyükbaş vekâletlerini okuyorum, kesiyorum şeklinde. Ancak bunları teker teker 30-40 bin bağışçıya göndermemiz hem onlar hem de İstanbul merkezimizdeki bizler için çok ciddi bir iş yükü.
Vakıf olarak bağışçılarımıza sadece su kuyusu açılışlarının video ve fotoğraflarını CD olarak hazırlayıp kargo ile veya whatsapp üzerinden gönderebiliyoruz. Çünkü ayda en fazla 4-5 açılış oluyor ki, bunları göndermek kolay. Ancak kurbanda kesilen binlerce hisse söz konusu. Bunların çekimi, ülkelerden bize gönderimi, bizim bunları ayıklamamız ve teker teker kişilere özel göndermemiz takdir edersiniz ki kolay değil. Bizim gibi adet olarak en çok kurban kesen kurumlardan Diyanet Vakfı, İHH gibi kurumlar da video gönderemiyor. (söylenmeyebilir mi?)
Bu konuda aslında en önemli sebep başka faaliyetlerimizin de olması diyebiliriz. Eğer sadece bayramda kurban kesen bir vakıf olsaydık bu dediğinizi yapabilirdik. Ancak Hüdayi Vakfı olarak esas ana faaliyet alanımız dini eğitim. Ülkemizde ve faaliyet gösterdiğimiz ülkelerde anaokul seviyesinden üniversite sonrasına kadar her yaşa uygun eğitim müesseselerimizle ülkemize ve ümmete ihsan kıvamında karakterli, nitelikli bir insan yetiştirmeye gayret ediyoruz. İstanbul’da her ay 8 bin aileye temel gıda maddelerinden ve hijyen ürünlerinden oluşan erzak paketleri dağıtıyoruz. Her gün onlarca kişi vakfımızdan yardım almak için Çamlıca-İLAM merkezimizi arıyor. Dolayısıyla buradaki arkadaşlarımızın da belli bir yoğunluğu var. Eğer 1 ay boyunca bağışçılarımıza kurban videosu göndermek için mesai harcarsak bahsettiğimiz bu yurtiçi-yurtdışı tüm hizmetlerimiz aksayabilir. O nedenle vakıf olarak kişiye özel video gönderim yerine bize kurban kesilen ülkelerden gönderilen, temsili dediğimiz genel görüntüleri ve videoları hemen vakfımızın sosyal medya hesaplarında ve resmi sitemizde paylaşıyoruz.
Şunu da belirtmek gerekir; günümüzde her şeyin görünür olmasını ve bilinmesini istemek ihlası zedeliyor. “Sizden Allah’a ancak takvanız ulaşır, kurbanın etleri, kanları değil” ayeti sağ elinin verdiğini sol elin bilmemesi gerektiğini hatırlatan nebevi ikazı iyi düşünmemiz gerekiyor. Bazen yaptığımız ibadetlerin ihlası, takvası zedeleniyor. Zekât verirken adeta selfie çekerek verip bunu sosyal medyada paylaşmak mesela.
İLAVE BİLGİ: “Bazı dernekler gönderiyor” ama diye sorulduğunda o kardeş kuruluşların kaç ülkede kaç hisse kurban kestiğini, bizim gibi yoğun başka faaliyetleri olup olmadığına bakmak lazım denilebilir.
-“Size güvenebilir miyiz ben ilk defa Hüdayi vakfına bağış yapacam da o yüzden soruyorum” diyenlere:
Öncelikle sadece kurban faaliyetleri olan ve tabiri caizse kurbanda ortaya çıkan bir vakıf değiliz. Hüdayi Vakfı olarak, yaklaşık 40 ülkede gerçekleştirdiğimiz kurban organizasyonuyla birlikte ayrıca derya gönüllü hayırsever bağışçılarımızın sadaka-i cariyeleriyle ülkemizde ve dünyanın dört bir yanında yıl içerisinde mağdur, mazlum ve kimsesizlere yaptığımız ayni ve nakdi yardımların yanında sosyal ve dini dokuyu güçlendirecek yapılar inşa ediyoruz.
Coğrafyanın en kuytu yerinin ihtiyacı neyse, ona uygun hizmetler sunarak ihtiyaç sahiplerinin imdadına koşuyor, gariplere barınak, yetim ve öksüzlere sıcak bir kucak olmaya gayret ediyoruz.
Kurduğumuz eğitim müesseseleriyle ülkemizin ve İslam dünyasının yetişmiş insan ihtiyacının giderilmesine katkıda bulunuyoruz.
“Kurbanların sorunsuz bir şekilde kesilmesi ve dağıtılması noktasında büyük bir hassasiyet, îtina ve sorumluluk duygusuyla hareket ediyoruz. Belki 100’den fazla ülkede kurban kesebilecekken, hâkim olduğumuz ve kendi müesseselerimizin ve personelimizin olduğu ülkeleri tercih ediyoruz. Vekâletini aldığımız kurbanları, bağış sahiplerinin isimlerini tek tek okuyarak kesiyoruz. Ayrıca, kurban kesimlerinin sorunsuz bir şekilde yerine getirildiğini teyit etmek amacıyla, 70 civarı gözlemciyi kurban kesimi yaptığımız yaklaşık 40 ülkeye gönderiyoruz.” şeklinde güven arttırıcı açıklamalarda bulunabiliriz.
“Siz kimsiniz, FETÖ’ye mi bağlısınız, onlar gibi değilsiniz İnşaAllah, kurbanlar kesiliyor de mi” gibi hem tuzak amaçlı hem de cemaatlere şüpheyle yaklaşıp gerçekten öğrenmek ve emin olmak amacıyla arayan, soru soran olabilir.
-Bizim milletimiz iyiyi kötüden, güzeli çirkinden ayıracak bir irfana sahip. Dolayısıyla proje olarak ortaya çıkan oluşumlarla Hak üzere, Allah’ın rızasını gözeterek, kar amacı gütmeden çalışan vakıfları, STK’ları ayırt edecek ferasete, basirete ve dirayete sahiptir. Tabii, Devletimiz her zaman denetimiyle zararlı yapıları kontrol etmek, tasfiye etmek durumundadır. Devlet ve millet düşmanı, görünümü ne olursa olsun bütün yapılar elbette temizlenmeli, kirli oyunlarına müsaade edilmemelidir. Fakat bu noktada siyaseti ve ticareti gaye edinmemiş, kamu yararına çalışan, devletine milletine bağlı bir şekilde İslam’a hizmet eden, ülkemizin ve ümmetin yüz akı, gözbebeği olan, çizgisi sağlam yapılar da rencide edilmemelidir. Bir doktor kötü diye bütün doktorları kötü göremeyiz, bir avukat kötü diye bütün avukatları kötü göremeyiz, kötü örnekler üzerinden yola çıkarak genelleme yapmamalıyız, toptancı bakış açısı maalesef toplum olarak en büyük hastalıklarımızdan bir tanesi.
İndirgemeci tutum alıp başını gidiyor. Bu yapıların istismarcıları, politize olanları, şeyhlikten şahlığa geçenleri ve şehvet ve mal düşkünü olanlar var. Ancak tamamen böyledir demek büyük bir iftira, çarpıtma ve karalama kampanyası. Çünkü tarihi gerçek de, dini gerçek de ve sosyolojik gerçek de bunu söylemiyor.
Cemaat ve tarikatları gözden düşürmeyi kendisine amaç edinen insanlar kendilerini doğrulayacak kimi olgulara da sahip olabilirler. Tarikat ve cemaat adıyla çıkarak insanları istismar eden birçok girişim de var zaten. Peki, ticarette de birçok istismarda bulunan gruplar ve tüccarlar yok mu? Ya da siyaset alanında yalan söyleyen, insanları istismar eden ve hatta şiddete yönelen partiler yok mu? Peki, biz ticaretin kapısına kilit mi vuruyoruz? Ya da siyasi partileri toptan kapatıyor muyuz? Hayır. Böyle yaparsak ticaret de yürümez, demokrasi de. O nedenle hukuk ve kanunlar iyi ve kötü olanları birbirinden ayırıyor. Peki, benzer tutumu neden cemaat ve tarikatlar için yapmıyoruz? Osmanlı Devleti Otman Baba, Şeyh Bedrettin ve Melami tarikat ayaklanmalarıyla karşılaştı. Bunlarla mücadele ederken bütün dini kolektif yapıları ve tarikatları kapattı mı? Hayır. Çünkü bu yapılar Müslüman toplumun bir parçasıydı. İnsanlar orada yetişiyordu. Dini daha özel biçimde ve özel meşrepte yaşamak isteyenlerin oluşturduğu dayanışmalardı.
Uhrevi, ruhani ve dayanışmacı ilkelerle yola çıkan yapılardan elbette hesap sorulabilir. Ancak bu hesap sormayı reddiyecilik üzerinden yaparsak sadece tarikat ve cemaatleri inkâr etmekle kalmayız. Aynı zamanda mirasımızı, dinimizin önemli bir tarih ve pratiğini ve toplumsal realitemizin bir tarafını da inkâr etmiş oluruz. Tarikatları FETÖ ile birleştirerek konuşmanın anlamı da budur.
Cemaat ve vakıflar dini saygınlıklarını korumak için eleştiriye ve ıslaha açık olmalılar. Dünyevileşme, holdingleşme, cemaat asabiyeti ve popüler kültür karşısında esaslarını korumalılar. Kendilerini inkâr edecek davranışlardan, virüsten kaçar gibi kaçmalılar.
Devlet ve cemaat-tarikat ilişkileri iki taraflı. Hem devlete hem de cemaatlere sorumluluk düşüyor. Devlet onların varlığını anayasal güvence altına alacak, onları tanıdığını resmileştirecek. Cemaat-tarikatlar da devlet içinde paralel bir biçimde örgütlenmekten vazgeçecek.
Vakıf olarak kültür ve maliye bakanlıklarına karşı sorumluyuz. Tüm çalışmalarımız resmi ve kontrol ediliyor. İnsani yardım bölümümüz tarafından hazırlanan her projenin vakıflar genel müdürlüğüne resmi olarak bildirimi yapılarak hayata geçirildiğini söyleyebiliriz.
40 ülkede vekâletle kurban kesim organizasyonu gerçekleştiren vakfımız, bundan tam 29 yıl önce 1992 yılında Azerbaycan ile birlikte dünyaya açıldı. Daha sonra Orta Asya, Balkanlar ve 2008’de ilk olarak Burkina Faso ile birlikte Afrika’ya açılan Hüdayi gönüllülerinin yirmi dokuz yıllık yurt dışındaki hikâyesi, Rahman’ın kullarına hizmet edebilme sevdasının hikâyesidir.
Yurt dışında faaliyet gösterdiğimiz ülkelerde Türkiye Cumhuriyeti Büyükelçilikleri, Konsolosluklar, YTB-Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı, MAARİF Vakfı, TİKA gibi kurumlarımızla sürekli irtibat ve istişare halindeyiz. Örneğin geçtiğimiz Ramazanlarda Kamerun, Senegal, Fildişi Sahili gibi ülkelerde erzak dağıtım törenlerimize büyükelçilerimiz ve konsoloslarımız katıldı. Bazı ülkelerde Türkiye’den gelen diğer kardeş vakıf ve STK’lara mihmandarlık yapıyoruz. 2019 yılının Ağustos ayında Sudan’da mesela bunun güzel bir örneğini yaşadık. Yaşanan büyük sel felaketi sonrası Sudan’da bulunan İHYA derneğimiz hemen sahaya inerek seferber oldu, selin vurduğu bölgeleri gezdi, hasar tespit çalışmaları yaptı, büyükelçiliğimizle istişareler yaptı ve Türkiye’den yardım için gelecek vakıf ve STK’larımıza mihmandarlık yaparak yardımların koordineli bir şekilde dağıtılmasına rehberlik ve öncülük etti. Dolayısıyla uzun yıllar bir ülkede faaliyette bulunmamız o ülkeyi tanımanıza, yeni bağlantılar kurmanıza ve halk-devlet nezdinde bilinirliğinizin ve itibarınızın artmasına yardımcı oluyor.
“Hüdayi Vakfı olarak kısaca biz güven esaslı çalışıyoruz. Hamdolsun bu anlamda gerek ülkemizde gerekse faaliyet gösterdiğimiz ülkelerde hem devletler hem halklar nezdinde uzun yıllara dayalı olarak güven ve teveccüh kazanmış bir gönüllü teşekkülüz” denilebilir.
KURBANLA İLGİLİ GÖZLEMCİ HATIRALARI
KURBAN VE DİĞER HİZMETLERİN ÖNEMİ
-Geçtiğimiz yıllarda kurban eti dağıttığımız dünyanın en fakir ülkelerinden Nijer’in Simiri, Kona Beri, Mangaize gibi elektriği dahi olmayan köylerinde 15 Temmuz darbe girişimini haber alan insanların ülkemiz için sabaha kadar hatimler indirdiğini, dualar edip, gözyaşı döktüklerini öğrendik. Ay yıldızlı bayrağımızı kendi ülkelerinin bayraklarından dahi üstün tuttuklarını ve saygı gösterdiklerini gözlemledik. Belki 3-5 kg kurban eti maddî olarak geçici bir sevinç oluyor ama gönüllerindeki sevinç ve muhabbet uzun yıllar baki kalıyor.
-Yine bir gün Afrika ülkelerinden Mali’de kurban eti dağıtırken güvenliğimizi sağlayan polislerden birisi “Arap dünyasından, Asya’dan da müslümanlar yardım gönderiyor ancak siz hem en mutlu anlarımızda (Bayramlarda) hem de en zor günlerimizde (Sel, Kuraklık gibi doğal afetlerde) bedeninizle, kalbinizle bizzat yanımızdasınız, Allah razı olsun sizden” dedi.
-Kamerun’a et dağıtmak için giden bir gözlemcimiz anlatıyor, diyor ki; “Bir bölgeye geldik, ellerimizdeki et poşetleriyle bizleri gören çocuklar “nasara nasara” demeye başladılar. Yani beyaz olmamız nedeniyle bizi farklı bir dine mensup kişiler olarak algıladılar. Biz araçlardan aşağı indiğimizde yeleklerimizdeki Türk bayrağını gördüklerinde oraya et dağıtmak amacı ile geldiğimizi anladıklarında hepsi birden koro şeklinde “baba Türki, baba Türki” diye nida etmeye başladılar. Yani beyazları sadece Hıristiyan olarak gören insanlar bizleri burada görünce bunlar “Müslüman Türkler” diyorlar.
-Senin müslüman olduğunu anlayıp senin önünde saygı eğilişi yapan sakallı amcalarımız var buralarda. Senin gözünden aldığı bir tebessümle seni kucaklayacak gençlerimiz var buralarda. Senden duyduğu ” nasılsınız” kelimesiyle mutlu olan kendini çok değerli hisseden teyzelerimiz var buralarda. Senin yanına yaklaşıp ” mösyö bonbon” diyip küçücük bir sekeri alıp sana dünyada başka yerde göremeyeceğin bir gülümsemeyi verecek küçücük bebeklerimiz var burada. Senin verdiğin balonu şişirme becerisine sahip olamayıp sana balon şişirttirerek balonla beraber sokaklara sevinçle uçup giden çocuklarımız var buralarda. Evet bugünler bayram. Çocuklar aldığı küçük bir şekerle, balonla mutlu oluyorlar. Kadınlar, yaşlılar hissesine düşen bir poşet etle seviniyorlar.
-Kurbanda et verdiğimiz bir kardeşimiz: “Bizi akrabalarımız unuttu, ama siz unutmadınız.” diyerek minnettarlığını ifade ediyor.
-Burkina Faso’ya Türkiye’den doktorlar giderler. Giderken yanlarında epey ilaç götürürler. Tabi ilaçların gümrükten geçebilmesi için Sağlık Bakanlığı’nın izni gerekiyormuş. Söz konusu izni de almamışlar. Bu sebeple gümrükte resmi evraklarda problem çıkmış. Gümrükte çalışan kadın bir görevli, bizim arkadaşları göstererek: “Ben bunları tanıyorum. Bunlar kurbanda bizim köye et dağıttılar. Bunlardan zarar gelmez” diyor ve ilaçları gümrükten geçiriyor.
-Afrika’da genelde gördüğümüz manzara, kurbanlıkların tırnakları hariç her şeyini tükettikleri gerçeği. Nasibi olan Afrikalı insanlar, aldıkları kurbanlık eti, bir iki gün içerisinde tüketmek veya kurutup yemeklerine katmak zorundalar. Çünkü buzdolapları yok, çünkü elektrik yok. Afrikalı insanlar, yılda bir kez Müslümanların kestiği kurbanlardan bir iki kilo et alabilmek için kilometrelerce yol yürüyerek kesim saatinden çok önce kesim yapılan yere geliyorlar, sıraya girip kavurucu sıcağın altında kesimler bitene kadar bekliyorlar.
-Paraguay’da hidayete muhtaç kardeşimiz de bizi bekliyor, Kamerun’daki pigme kabilesi de Kafkaslarda dağın tepesindeki kardeşimiz de bizi bekliyor göz göze gönül gönüle gelmemiz gereken insanlar var.
-Gambiya belediye başkanı geçenlerde Gebze belediye başkanına şöyle dert yanmış “tesettürlü öğrencilerimizi Roma’ya veya İsrail’e gönderiyorlar ama hicabsız tesettürsüz dönüyorlar lütfen bize yardım edin” demiş konu üstadımıza açıldı hemen getirin o öğrencileri” demiş dolayısıyla abiler “yüreğimizde bir mahşer kaynamalı”.
-Rusya’nın Penza, Ufa, Kazan gibi farklı şehirlerindeki hapishanelerden bize teşekkür mektupları geliyor “şu kadar kilometre uzaklıkta, bizim derdimizi dert edinen üstadınız bizim de üstadımız” diyorlar.
-Gönüldaşlarımız Burkina Faso’nun bir köyünde çamurlu sudan pet şişeye su dolduran bir kadın görürler ve sorarlar “size nasıl yardımcı olabiliriz, aylık erzak paketi mi istersiniz, su kuyusu mu, yoksa medrese mi inşa edelim” diye kadının cevabı irfânidir “Biz açlığa susuzluğa alıştık siz çocuklarımıza medrese inşa edin ki evlatlarımız cahil olmasınlar ve imansız göçmesinler”. O gün bugün Burkina Faso’da icra edilen hizmetlerle şu ana kadar hamdolsun 13 bin kişi müslüman oldu. Bu öyle önemli bir tesir icra etti ki oradaki derneğimiz “FOSAPA’nın Burkina Faso’nun İslamlaşmasında Etkisi” adlı çalışmalar ve araştırmalar yapılmaya başlanmış.
-Tabi misyonerler de batıl davaları için koşturuyor ve boş durmuyor. Bir zamanlar Katoliklerin Ruhani Lideri Papa 2. Jean Paul “Biz Mekke’yi, güneyden kuşatacağız” açıklamasını yapmıştı. Yani Mekke’yi, Afrika’dan kuşatacağız, diyordu. 50 yıl öncesine kadar Afrika’daki Hristiyan nüfus %3’ken misyonerlik faaliyetlerinden dolayı bugün %50’yi aşmış durumda. Bu acı gerçek, biz Müslümanları derin derin düşündürmeli. Bakınız günümüzde hala bazı çevreler tarafından Kızıl Sultan lakabı takılan 2. Abdülhamid Singapur’a Malayca bir konteynır Kadı Beyzavi tefsiri göndermiş. Biz de Hüdayi olarak 59 dilde kitap gönderiyoruz dünyanın dört bir köşesine.
-Azerbaycan Şeki Müftüsü merhum Selim Efendi 1992’de üstadımızla görüşür ve der ki: “Peygamberimiz komşusu açken tok yatan bizden değildir der ama sanmayın ki biz börek çörek açıyız karnımız aç değil ruhumuz aç, biz din açıyız, 70 yıldır bizim imanımız çalınıyor der. Dedelerimizin cumhuriyetin ilk yıllarında Kur’anı saklamaları gibi Azeri kardeşlerimiz de Kuranları saklıyorlarmış, hatta Kur’anların üzerine Kril alfabesiyle Leninin 1. Meseleri yazarak kamufle ederlermiş. Ve şöyle benzetmede bulunmuş Selim Efendi “Bir bina düşünün içinde cayır cayır yanan gençler var biz aynen böyleyiz gelin söndürün” der. Bu sözlerin tesiriyle vakfımızın yurt dışı hizmetleri Şeki’de bir hafızlık medresesiyle başlar. Hamdolsun orada Kur’an öğrenen bir talebemiz bugün Kur’an’ı Azericeye tercüme eder hale gelmiş, yıllar sonra gidince bunu gördük.
-Makedonya’nın Tetova müftüsü üstadımıza gelir ve “tarihte 3 Osman tanırım. Hz. Osman, Osmanlının kurucusu Osman Bey, bir diğeri de zat-ı aliniz siz onların izinden gidiyorsunuz bizi yalnız bırakmayın” der.
-10 bin kilometre ötedeki birisinin hürriyetinin, kurtuluşunun ümit kaynağı olmanın ne demek olduğunu anlatmak anlamında şu anekdotu paylaşalım. 2014 yılında İstanbul’da düzenlenen 1. Latin Amerika Ülkeleri Müslüman Dini Liderler Zirvesinde zamanın Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez Haiti’de Müslümanlar tarafından kurulan Hz. Bilal Habeşi Hazretleri’nin ismini taşıyan müessesenin başında olan İmam Hanif’in mektubunu okur şöyle der o mektupta İmam Hanif: “Biz ataları köleleştirilerek Afrika’dan buralara taşınan Müslüman annelerin ve babaların çocuklarıyız. Ecdadımız, Afrika’dan buralara köle olarak taşındı. Yıllarca, anneler babalar, çocuklarını uyuturken, “Oğlum korkma bir gün İstanbul’dan Müslümanlar gelecek ve bu köleliğe son verecek” diye anlatırmış. Ancak çok bekledik siz gelmediniz. Şimdi, atalarımızın dinini yeniden keşfettik. Müslüman olduk. Müslümanlığımızı yaşamaya başladık. Ne camimiz var, ne mescidimiz. Ne kitabımız var ne çocuklara öğretecek insanımız. Son kez size yazıyorum. Lütfen bir heyet gönderin”
-Üstad Nasruddin Abdul var Gana’da vakfımızla birlikte irşad ve tebliğ hizmetlerinde bulunuyor Ganayı köy köy dolaşıyor. Bize hidâyetlere vesile olmanın ve devrin akışından mes’ûliyet duymanın önemini hatırlatmak için şöyle demişti “sizin ecdadınız binlerce kilometre yürüyerek, at üstünde nerelere gittiler sizler bu dini yaymak için nerelere uçacaksınız”. Orhan Gazi, oğlu Murad’a şu vasiyette bulunmuştu: “Osmanlı’ya iki kıta üzerinde hükümrân olmak yetmez! Zira i‘lâ-yı kelimetullah dâvâsı, iki kıtaya sığmayacak kadar büyük bir dâvâdır! (Sen onu dünyaya taşıracaksın!)” Bunun üzerine Sultan Murad Avrupa’ya geçti, tâ Kosova’ya kadar ilerledi.
KURBAN KAYITLARI VE YAZILIM PROGRAMI İLE İLGİLİ ÖNEMLİ NOTLAR
YURTDIŞI KURBAN ONAYLAMA YAPANLARIN DİKKAT EDECEĞİ HUSUSLAR
1.Kurban kayıtlarındaki isimlerde gereksiz boşluk varsa düzeltilecek.
2.Kurban sayfasındaki isim kısmında entera basılmışsa düzeltilecek.
3.Kurban sayfasındaki açıklama kısmında farklı isim varsa düzeltilecek. Merhum veya Merhume yazıyorsa örneğin MERHUM ŞAKİR CEYHAN, MERHUME HATİCE KALIN olarak yazılmalıdır. Peygamberimiz adına ise PEYGAMBER EFENDİMİZ SAV olarak yazılmalıdır.
4.Kurban sayfasındaki açıklama kısmında birden fazla isim varsa gerekli işlemler yapılacak.
5.İsimlerde düzeltme yapıldıysa tekrar SMS gönderilecek.
6.Kurban sayfasında açıklamadaki telefon unutulmuşsa yerine yazılarak SMS gönderilecek.
7.Kurban sayfasındaki açıklamada kesim yeri isteği varsa seçilecek.
8.Bankadan gelmiş ve telefonu olmayan kurbanlar arefe günü onaylanacak.
9.Açıklamadaki kurban niyeti farklıysa düzeltilecek.
10.İsimlerden ve açıklamalardan vacip olmadığı anlaşılanların bağış şartları ADAK olarak seçilmeli.
-İlk defa arayıp bağış yapacağım diyenlerden o anda isim ve telefon alınıp ajandaya not edilmeli. Daha sonra bu kişilerin kaydı kontrol edilerek telefonu çıkmamış olduğunda eklemiş oluyoruz
– Yapılan tüm kurban kayıtları kontrol edilerek onaylanacak. Özellikle isim ve açıklama alanları dikkatle okunmalı. Kurbanın açıklamada ismi geçen kişilerden kime ait olduğu net anlaşılmıyorsa gerekirse telefonla aranıp teyit alınmalı.
– Önceden temsilciler hemen listemi onaylayın mesajlar gitsin diyordu, yeni sistemde mesajlar kaydedildiği anda gidiyor.
– Banka hareketleri anlık olarak kontrol edilecek, aktarılmamış kayıtlar varsa kurban sayfasına aktarılacak. Onaylama işlemini kaydı yapan kişi yapmayacak. Gözden kaçan bir şey olabilir diye onaylamayı başkası yapacak.
– Sistemde bazı yerlerde parantez içinde gösterilen rakamlar kayıt sayısını gösterir, hisse sayısıyla karıştırılmaması gerekir. Örnek: Muhatap kaydının kurbanlar tabı (sekmesi).
– Resmi olarak temsilcilerimiz olmadığı için temsilci vasfıyla bizi arayanlara temsilci misiniz diye sormayalım, arayan kişinin temsilci olup olmadığını anlamamız gereken durumlarda siz o bölgenin görevlisi misiniz diye soralım. Telefonda “Abi” ifadesini kullanmayalım. “Bizim farklı illerde abilerimiz var, kurban topluyor” gibi. Onun yerine “KURBAN TEMSİLCİLERİMİZ” var diyelim.
– Temsilciler kayıtlarında düzenleme yapmak isterlerse telefon değişikliğini her aşamada yapabiliyorlar. İsim değişikliğini de kesim yapılana kadar yapabiliyorlar. Bu tür bilgileri bütün arkadaşlar verebilirler ve eğer temsilci bizim güncelleme yapmamızı isterse yine bu işlemi de herkes yapabilir.
-Temsilcilerin sayfaları incelenerek neler yapabildikleri öğrenilecek.
-Temsilciler ödeme yaparken açıklama kısmına TMS ile başlayan kullanıcı isimlerini yazarlarsa sistem otomatik olarak o ödemeyi temsilciye bağlayacak.
-Toplu ödemeler 15-20 hisse olabilir, bunların önce temsilci ödemesi olduğunu düşünerek yatıran kişinin ismini temsilci listesinden kontrol ettirelim.
– Bağışının ulaşıp ulaşmadığını sormak için arayanlara herkes cevap verebilir. Bağışlar/Nakdi Bağış menüsünde bütün bağışlar mevcuttur ve telefonu çıkmamış ise açıklamadaki telefonu yazılır. İsim düzeltmesi yapılacaksa ismi düzeltilir ve kurban sayfasına aktarılır.
– Ödemesi henüz gelmemiş olanlar bizi aradıysa İsim ve telefon bilgileriyle gerekli notlar alınır.
– Hesap numarasını soranlar için Muhatap/bağışçı kayıtlarının üzerindeyken SMS GÖNDER butonuna basınca çıkan şablonları seçerek İBAN bilgilerini gönderebiliriz. Muhatap/bağışçı listesinde kayıtlı olmayan birine İBAN gönderilemediği için mevcut kaydı yoksa yeni Muhatap/bağışçı kaydı oluşturduktan sonra bu işlemi yapıyoruz. Mesaj metnini görmek için herkes kendine İBAN gönderme işlemini denemeli.
– İsimsiz gelen kurbanların adı soyadı bölümüne “niyet sahibinin niyetine” yazılacak ama onaylama işlemi bize ulaşırlar düşüncesiyle arefe günü yapılacak. Bu şekilde arefe gününden önce gönderilen listelerde isimsiz kayıt olmaması sağlanacak.
– Kurban katsayılarının altında bir tutar yatıran olursa kesim istediği yer (kontenjanı fazla olduğu için) Burkina Faso olarak seçilecek.
– Yapılan bütün görüşmelerin, muhatap kaydındayken GÖRÜŞME EKLE butonuna basarak kaydedilmesi gerekmektedir.
– Yurtdışı telefonları CEP TEL alanına değil YURTDIŞI CEP TEL alanına girilecek ve başına çift sıfır koyularak ülke koduyla birlikte yazılacak. Yurt dışı telefonları bazen Türkiye cep telefonu kısmına yazılıyor. Numara oradan silinip y dışı kısmına yazılmalı.
-MAKBUZ İSTİYOR alanı, uzaktan kayıtlarını giren temsilciler için kullanılmaktadır. Eğer bu alan işaretliyse, ödemesini elden getirmeleri koşuluyla makbuzları bayramdan sonra kesilerek kargoyla adreslerine gönderilir.
– Açıklama alanları incelenirken mutlaka ekrana sığmayan kısımlarına da bakılması gerekiyor.
– Kesim yeri atanmış kayıtların isim ve telefon dışındaki bilgileri kesinlikle değiştirilememektedir.
– Belirlenen tutardan büyük ödemeler olduğunda temsilci ödemesi olduğundan şüphelenip ödeyen kişinin ismini İnsani Yardım/Bağlantılar/Temsilciler listesinde aratacağız. Temsilci ödemeleri tespit edildiğinde bağış şartı bölümünden Temsilci Ödemesi seçilecek ve Temsilci alanında da temsilcinin ismi seçilecek.
– Telefon numarasının güncellendiği zaman veya mesajın ulaşmaması durumunda TEKRAR SMS GÖNDER butonu kullanılabilir.
– Kesim bölgelerindeki bayram günleri Türkiye’den farklı olabiliyor ve bu tarihler bayram günleri belli oluyor. Bize göre bayramın 1. günden önce kesim yapılmayacak ama bize göre 2. veya 3. gün, kesim bölgesinde 1. Gün olursa, kesim bölgesindeki 1. gün kesim yapılacak.
-Özellikle büyükbaş kesilmesini isteyenler için de Burkina Faso seçilecek, çünkü orada tamamen büyükbaş kesiliyor. Listelerde 7 hissenin bir büyükbaşa denk gelmesi için 7 hisse tek kayıt olarak giriş yapılması gerekiyor. Sistem 7 hisseleri en başa aldığı için bir büyükbaşa denk geliyor.
TEMSİLCİLERLE İLGİLİ İŞLEM YAPARKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
– Toplu ödeme almadan önce hesabın son durumu temsilciyle teyit edilmeli.
– Temsilciye kurban veya ödeme girdikten sonra hesabın son durumu temsilciyle teyit edilmeli.
– Toplu ödeme alırken makbuz kesilecekse hangilerine kesileceği sorulmalı.
– Makbuz kemeden önce daha önceden kesilenler var mı ve işaretleri kontrol edilmeli.
– Temsilciye kurban girişi yapılacaksa ödeme şekli sorulmalı, bankadan gelecekse takip edilmeli.
– Bir hisseden fazla olan ödemeleri kurbana aktarırken temsiliciyle ilgisi olabilir diye kontrol edilmeli.
– Not kâğıtları ve listeler çöpe atılmayacak, bayrama kadar muhafaza edilecek. Ajandaya alınan notlar hemen sisteme girilirse veya isim telefon gibi güncellemeler hemen yapılırsa güzel olur. Yoğunluk nedeniyle unutulabilir.
İbadet ve Fıkhi boyutu için: KURBAN İBADETİ kitapçığı Dr. RECEP ÖZDİREK
Diyanet Kurban Kitapçığı https://kurban.diyanet.gov.tr/Files/kurbanrehberi.pdf